Fotogrametrik yöntemle yapılan çalışmalarda temel kriter, çok yoğun detaya sahip olan bir objeden alınan bilgilerin ne kadar kısa bir sürede toplandığıdır. Bu bilgileri içeren fotogrametrik modellerin yorumlanması ve değerlendirilmesi sonucu seçilmiş detayların çizimi gerçekleştirilir.

Araziye eğik konumda kaydedilmiş, yaklaşık ölçekli fotoğraf veya görüntülerden deformasyon, distorsiyon ve sistematik hataların giderilerek yataylama ve ölçeklendirme işlemlerinin yapılması, geometrik ve radyometrik düzeltmelerin giderilmesi, sunuma ve kullanıma hazır hale getirilmesi işlemlerine değerlendirme denmektedir. Günümüz değerlendirme teknolojisi sayısal fotogrametridir.

Sayısal fotogrametride, yazılımlar ve yüksek kapasitede veri işleme gücüne sahip bilgisayar sistemleri kullanılarak yapılan bu işlemlerle arazinin şekli, sayısal arazi modeli olarak bulunabilmektedir. Bu şekildeki bir model, araziyi belli bir yaklaşımla üçgenler ağı biçiminde temsil etmektedir. Bu ağ arazi üzerinden ölçülerek elde edilen noktalardan otomatik olarak oluşturulabilmektedir. Ayrıca bunlardan düzenli dikdörtgen gridler ve profiller de elde edilebilir. Buna benzer şekilde, sayısal model CAD sistemindeki objelere ait rasgele dağılmış veri yapılarından da oluşturulabilmekte bunlardan da sayısal planlar yapılabilmektedir.

Sayısal fotogrametrik sistemler, sağladıkları yüksek hız, verimlilik, otomasyon, güvenirlilik ve ekonomi ile harita ve bilgi sistemlerinin veri derleme ve güncelleştirilmesinde en etkili teknoloji olma özelliğini sürdürmektedirler. Bu sistemler ile sayısal harita yapımı, otomatik fotogrametrik nirengi ve sayısal arazi modeli, ortofoto, ortofoto mozaik, renkli tematik harita üretimi, otomatik özellik çıkarma, etkileşimli ve otomatik veri tabanı güncelleştirme ve bütünleme, vektör – raster işlemleri v.b. yapılabilmetedir. Fotogrametrik yöntemle üretilen veri tabanları ve çıktılar, farklı kullanıcılar tarafından amaca uygun olarak genelleştirme, bütünleme gibi ek işlemlere tabi tutulurlar.Bu nedenlerden dolayı sayısal fotogrametride görüntü analiz yazılımının yüksek doğruluk, kolay ve hızlı kullanım gibi kriterlere cevap verebilecek yapıda olması gerekir.

• Düşeye çevirme ve ortofoto yapabilmelidir.
• Üç boyutlu cisim belirlemesi yapabilmelidir.
• İstenilen sayı ve büyüklükte resim işleyebilmelidir.
• Kamera kalibrasyonu yapabilmelidir.
• CAD sistemine bağlamak mümkün olmalıdır.
• Görüntü eşleştirme yöntemiyle max. doğruluğa erişmek mümkün olmalıdır.
• Yaklaşık değerleri otomatik olarak belirleyip kaba hataları ayıklayabilmelidir.
• Kulanım kolaylığı bulunmalıdır.
• Analog ve sayısal kameraları kullanmalıdır.
• Bu kameraların farklı açılardan resim çekme konfigrasyonu bulunmalıdır.
• Cisimleri tam anlamlı dökümantasyon ve arşivleme özelliğine sahip olmalıdır.
• Farklı alanlarda çok geniş kullanım ve görüş olanakları sunmalıdır.

Yapıların resimlerinin çekilmesindeki amaç, yapıların bir ölçek dahilinde hiçbir ekleme ve eksiltme yapmadan kesit ve planlarla tasarımını yapmaktır. Mimarlık fotogrametrisi bu amaca fotogrametrik yöntemlerle ulaşır. Mimarlık fotogrametrisinin problemlerini başarıyla çözebilmek için değerlendiricinin yapıların resimlerinin çekilmesi ve bunların değerlendirilmesi için gerekli tecrübenin yanı sıra yapı tarihi ve inşaa sanatına ait sağlam bilgilere sahip olması gerekmektedir.

Mimari Fotogrametrik çalışmalarla yapıya ait çizgisel ve resimsel rölöveler üretilmektedir. Fotomozaik yada ortofoto dediğimiz harita formuna getirilmiş bu resimsel rölöveler bize, çizgilerle anlatılamayan çeşitli unsurları, renkleri, yapıya ait genel durumu ölçekli bir boyutta anlatmaktadır.
Uygulamada, sonuç ürünlerinin konumsal doğruluğunu;
• resim ölçeği,
• fotoğraf çözünürlüğü,
• Piksel boyutu,
• ölçme aletinin karesel ortalama hatası,
• kamera distorsiyon değerleri,
• ölçme tatbik doğruluğu ve resim üzerinden çizimde tatbik doğruluğu
gibi faktörler belirlemektedir..

Sayısal(Dijital) Yersel Fotogrametrik değerlendirme sistemleri ile kullanım ve yorum kolaylığının gelmesiyle, ölçme tekniği ve değerlendirme yöntemleri bir bütünlük taşımaktadır. Böylelikle birbiriyle uyumlu yapılan jeodezik ölçümler ve fototogrametrik değerlendirme ölçümleri ile sayısal ortamda değerlendirilen yapı yüzeyleri, kat planları, kesitler gibi altlıklar bir birine endekslenmekte ve aynı sistemde işlenebilmektedir. Klasik mimari rölöve alım tekniklerine göre çok daha hızlı, doğru ve eksiksiz rölöveler bu planlar üzerinden üretilmektedir.

Fotogrametrik rölöve üretiminde normal alım durumunda resim çekilmesi doğru sonuçlar elde edilmesi açısından tercih edilen ve zaruri görülen şartlardan birisidir. Resmi çekilecek bina cephesine paralel duruma getirilen resim çekme makinası ile çekim yapılırken binanın tüm cephesinin (yatayda ve düşeyde) stereoskopik görüntüsünün elde edilmesine dikkat edilir. Bunu sağlamak için resim çekme makinasının model genişliği göz önünde tutularak , bina cephesine paralel bir doğrultuda hangi noktalarda resim çekimi yapılması gerektiği belirlenir.

Yapıların resimlerinin çekilmesi işine; zarar görmüş cisimlerin yeniden inşası, deformasyon ve hasar tespiti, yapıların mevcut durumlarının tespiti, bunların dokümantasyonlarının yapılması ve daha yüksek anlamda arkeoloji ve yapı araştırmacılığı girer. Bu amaçlara ulaşmakta fotogrametrinin önemli payı vardır.

Rölövesi yapılacak yapının yüzeyinin düz olması durumunda planlar optik-mekanik dönüşümle elde edilebilmektedir. Yapının engebeli olması durumunda ise diferansiyel rödresman yardımı ile orto-foto dönüşümler kullanılmaktadır.

Görüntünün rödresmanı, görüntünün haritaya transformasyonu ve yeniden örnekleme olarak yapılır. Bu nedenle görüntüdeki her bir nokta hesaplanır ve bunun yaklaşık gri değeri alınır. Bu işlem destek noktalarının azaltılması ve enterpolasyon ile hızlandırılmaktadır. Bu işlem yeniden örnekleme olarak bilinmektedir.

Fotogrametrik Rölöve çalışmalarında metric kameralar kullanılır. Metrik kameraların diğer amatör makinalardan en büyük farkı, iç yöneltme elemanlarının yani kamera asal uzaklığı ve asal noktanın konumunu tanımlayan koordinatlardır. Merkezsel izdüşüm ile ölçü yapılması için iç yöneltme elemanlarının biliniyor olması gerekir. Bu nedenle yersel fotogrametrik uygulamalarda metrik kameralarla fotoğraf çekimi tercih edilmektedir.

Ayrıca metrik kameraların teknik özelliklerini ve gerekli parametreleri içeren raporlara kalibrasyon raporları denir. Bu raporlar kamera üreten firma tarafından ilk üretim sırasında hazırlanır. Bu raporda, iç yöneltme elemanları, distorsiyon hatası değerleri ve objektifin ayırma gücü değerleri bulunur.

Buna karşılık alım yüzeyinin düz bölümleri tek Resim değerlendirme yöntemine göre rödrese edilir. Daha sonra Rölöveler, yataylanmış ve ölçeklendirilmiş Foto Plan ve birden fazla foto planın bir araya geldiği durumlarda Fotomozaik dediğimiz bu resimler üzerinden çizilerek birbiri üzerine monte edilir. Bu yöntem çoğu kez ekonomik , hızlı ve doğru sonuçlar verir.

Bu uygulama yöntemleri ile taşların gerçek konumlarında çizimlerini yapmak, yüzeyler üzerindeki kirlenme ve bozulmaları haritalamak, ölçeklendirilmiş harita formatındaki resimler olan , ortofoto ve Fotomozaiklerle de öz niteliklerini belgelemek mümkün olacaktır.

Bu yöntemin cevap vermediği yerler ve kesit çalışmaları içinse bire bir jeodezik ölçüler yapılmakta, daha sonra tüm veriler bütünleştirilip Fotomozaik ve çizgisel rölövelerle , cephe kesitleri oluşturulmaktadır.

Derinlik farkı olan ve eş dağılımlı düzlemlerden oluşmayan yüzeylerde fotogrametrik değerlendirme Stereo değerlendirme yazılımları ile yapılacaktır.Bir çok durunda zaman alan cephe alımlarının streoskopik değerlendirmesi kombine edilirse , zaman ve masraf yönünden büyük ölçüde tasarruf sağlanır.
Stereo değerlendirmede modeller, normal alım yöntemine göre %80-90 oranlarında bindirmeli olarak çekilen Resim çiftlerinden oluşur.Bu şekilde çekilen resim çiftlerinden iç yöneltme işlemlerinin ardından stereo (3 boyutlu) görüş olanağı sağlaması nedeniyle , model üzerinden x,y,z değerlerine sahip noktaları ölçmemize , objenin 3 boyutlu modelini oluşturmamıza, birim alanlarda yapılan diferansiyel rödresman ile Orto Foto oluşturmaya ve bu şekilde rölöve üretimine olanak sağlar.

Bilindiği üzere orijinal ve mevcut durumu bire bir ölçekte gösteren bu projeler olmadan aslına uygun restorasyon uygulamaları yapmak ve mevcudu yaşatmak, kaybolanı yeniden oluşturmak mümkün değildir.

Bu nedenlerden ötürü tarihi miraslarımız her an olabilecek bir deprem, yangın vb. doğal afetler sonrasında bozulup, yok olmadan fotogrametrik rölöve çalışmalarını gerçekleştirmek ve tamamlamak zaruriyeti ilgili yönetici ve çalışanların üzerine ağır ve kaçınılmaz bir sorumluluk yüklemektedir

Fotogrametrik Değerlendirme yazılımı mimari, yapı endüstrisi, anıtların bakımı ve korunması, küçük ölçekli kartoğrafya, trafik kazası raporları, suç teknolojisi gibi değişik alanlarda kullanılabilir.

Fotogrametri, Fotogrametrik model, metrik Kamera, Kalibrasyon,Pixel,Resim çözünürlüğü, Distorsiyon, resim ölçeği, değerlendirme ölçeği, değerlendirme doğruluğu, Rektifikasyon,Tek resim değerlendirmesi, Bundle Adjusment(ışın demetleri ile dengeleme),Stereo değerlendirme, Foto plan, Foto Mozaik, ortofoto,